Odsłonięcie Panteonu Niezłomnych Żołnierzy Wyklętych w Orłowie
Dodane przez szymek dnia 13/11/2017 17:12:06
Kliknij, aby zobaczyć galerię
Na cmentarzu w Orłowie, gm. Wydminy 10 listopada 2017 roku został odsłonięty Panteon Niezłomnych Żołnierzy Wyklętych. Jest to miejsce pochówku dziewięciu żołnierzy poległych 16 lutego 1946 roku pod Gajrowskimi.
Doszło tam do największej bitwy antykomunistycznego podziemia na Mazurach. Podczas postoju na kwaterach około 130 żołnierzy 3 Brygady Wileńskiej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego zostało zaatakowanych przez półtoratysięczny oddział NKWD, UB i LWP. W bitwie zginęło od 16 do 22 partyzantów. 9 poległych żołnierzy zostało pochowanych pod lasem w pobliżu Gajrowskich przez Stefanię Gazdę (w 1993 roku została odznaczona przez Prezydenta RP Lecha Wałęsę Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, grób Stefanii Gazdy zamieszczony jest w fotogalerii), jej brata Stanisława Augustynowicza i autochtona o nazwisku Klimek.
15 lutego 2015 roku miał miejsce pogrzeb ekshumowanych żołnierzy, którzy zostali pochowani na Cmentarzu Komunalnym w Orłowie. Do tej pory zidentyfikowano tylko por. Jana Boguszewskiego, ps. „Bitny”. Centralnym elementem Panteonu jest Ściana Pamięci z napisem: „Niezłomni Żołnierze Wyklęci” wraz z sentencją: „Bóg, Honor, Ojczyzna” oraz stalowym krzyżem. Przed Ścianą Pamięci znajduje się dziewięć żołnierskich mogił z betonowymi krzyżami. Przed wejściem do Panteonu zostały umieszczone dwie kolumny zwieńczone orłami w koronie.
Uroczystości rozpoczęły się o godzinie 11.00 Mszą Świętą w kościele pw. św. Kazimierza Królewicza w Orłowie, w którym znajduje się tablica poświęcona żołnierzom kpt. Romualda Rajsa „Burego”, dowódcy 3 Brygady Wileńskiej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Wzięły w nich udział: kompania honorowa z 15 Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej im. Zawiszy Czarnego wraz z jej dowódcą gen. bryg. Jarosławem Gromadzińskim i grupy rekonstrukcyjne z Łomży, Ostrołęki i Warszawy oraz por. Anna Marczak i mjr Lech Marczak ze Związku Piłsudczyków Rzeczypospolitej Polskiej w Olecku, a także kombatanci, przedstawiciele władz samorządowych i licznie przybyli mieszkańcy gminy.
Liturgii mszalnej przewodniczył Jego Ekscelencja Ksiądz Biskup Jerzy Mazur, który również wygłosił bardzo patriotyczną homilię. Ksiądz biskup powiedział m.in. „W tej świątyni w Orłowie jesteśmy dzisiaj by modlić się w intencji poległych i pomordowanych bohaterów – żołnierzy niepodległościowego, antykomunistycznego podziemia w Polsce. Modlimy się o pokój i o zachowanie pamięci o Żołnierzach Wyklętych, których jedyną winą było to, że kochali Ojczyznę inną od tej, którą po II wojnie światowej rzeźbili komuniści radzieccy i polscy. […] Pragnę z okazji dzisiejszego dnia, wspominając Święto Odzyskania Niepodległości przypomnieć słowa jednego z więźniów umierającego w obronie ojczyzny: „Nie pozwólcie, aby nasza śmierć poszła na marne”. I dobrze, że Żołnierze Wyklęci doczekali się należytego szacunku oraz zaczęto głośno i odważnie mówić o ich ofierze. Pragniemy wzniecić naszą pamięć o tych, którzy walczyli o wolną i suwerenną Polskę. I to jest naszym świętym obowiązkiem, nas Polaków. Oni walczyli o godność, honor i ducha narodu polskiego. Dla nich słowa Bóg, Honor, Ojczyzna miały wielkie znaczenie. Za to zapłacili wysoką cenę, najwyższą cenę: szykany, prześladowania, tortury, więzienie, śmierć i pogrzebanie w bezimiennej mogile. Zginęli, bo nie zgodzili się na zdradę, kłamstwo i zniewolenie. Byli to prawdziwi bohaterowie, a w komunistycznej propagandzie nazywano ich „bandytami, „zdrajcami”. Władze komunistyczne czyniły wszystko, by Naród o nich zapomniał. Naród o Nich nie zapomniał, Kościół o nich nie zapomniał. Dobrze, że władze Gminy Wydminy podjęły decyzję o budowie Panteonu Żołnierzy Niezłomnych na cmentarzu w Orłowie. Dobrze, że te uroczystości dzisiaj odbywają się w kościele w Orłowie. Przez to przywracamy pamięć o Nich”.
Bezpośrednio po Mszy Świętej uczniowie ze Szkoły Podstawowej w Gawlikach Wielkich przedstawili program słowno-muzyczny. Następnie wszyscy przemaszerowali na cmentarz, gdzie dwaj kombatanci mjr Lucjan Deniziak i por. Józef Dąbrowski odsłonili Panteon Niezłomnych Żołnierzy Wyklętych, który został poświęcony przez ełckiego biskupa. Następnie poszczególne delegacje złożyły wieńce i wiązanki kwiatów oraz zapalono znicze na żołnierskich kwaterach
Radosław Król – wójt Gminy Wydminy w swoim wystąpieniu nadmienił, że o wybudowanie zbiorowej mogiły poświęconej Niezłomnym Żołnierzom Wyklętym zabiegał Społeczny Komitet Budowy Panteonu w Orłowie.
Panteon wpisuje się w Szlak Edukacyjno-Historyczny Niezłomnych Żołnierzy Wyklętych rozpoczynający się w gminie Świętajno – miejscu pierwszego pochówku żołnierzy NZW, a następnie przebiega przez Gajrowskie, Orłowo i Wydminy. Liczy około 17 km.
To, co władze samorządowe zrobiły w gminie Wydminy, żeby upamiętnić Niezłomnych Żołnierzy Wyklętych może być wzorem do naśladowania dla innych.
Dalsze uroczystości miały miejsce w Folwarku Lękuk. Został tam zaprezentowany film dokumentalny pt. „Podwójnie Wyklęty” w reżyserii Ewy Szakalickiej. Autorka przedstawiła w nim losy kpt. Romualda Rajsa „Burego”, dowódcy 3 Brygady Wileńskiej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. W 2017 roku podczas 9. Festiwalu Filmowego „Niepokorni Niezłomni Wyklęci” w Gdyni film ten otrzymał trzy nagrody: jury, wyróżnienie „za odwagę podjęcia trudnego tematu losu kapitana Romualda Rajsa „Burego” i rzetelne wykorzystanie źródeł.
W uroczystościach religijno-patriotycznych w Orłowie związanych z odsłonięciem Panteonu Niezłomnych Żołnierzy Wyklętych wziął udział nauczyciel historii Andrzej Mocarski, który reprezentował Zespół Szkół Sportowych w Ełku.
Nie była to jego pierwsza wizyta w Orłowie, gdyż w dniach 16-17 września 2017 roku wraz z 18. uczniami Zespołu Szkół Sportowych w Ełku wziął udział w I Ogólnopolskiej Młodzieżowej Sztafecie Szlakiem Żołnierzy Wyklętych Gajrowskie – Wydminy.
Opr. i fot. Andrzej Mocarski
Rozszerzona zawartość newsa